NHỮNG CÔNG NGHỆ XỬ LÝ RÁC THẢI NHỰA HIỆN ĐẠI TRÊN THẾ GIỚI (PHẦN 2)
Nhựa từng được xem là một trong những phát minh vĩ đại của nhân loại, nhưng ngày nay nó lại trở thành một trong những nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Khi rác thải nhựa không còn được xử lý bằng các phương pháp chôn lấp lỗi thời, các quốc gia phát triển đã tiên phong áp dụng nhiều công nghệ xử lý hiện đại, hướng đến mục tiêu “rác là tài nguyên”. Trong phần 1, chúng ta đã khám phá công nghệ của Áo, Nga và Nhật Bản, phần 2 sẽ tiếp tục hành trình với những mô hình tiên tiến đến từ Thụy Điển, Hà Lan, Đức và Singapore – các quốc gia nổi bật trong cuộc đua bảo vệ môi trường bằng công nghệ.
Thụy Điển – biến rác thải nhựa thành điện năng
Thụy Điển là một trong những nước tiên phong trong việc biến rác thành năng lượng. Hơn 99% rác thải sinh hoạt tại quốc gia Bắc Âu này được tái chế hoặc đốt để phát điện, trong đó rác thải nhựa đóng vai trò quan trọng.
Các nhà máy như Högdalenverket ở Stockholm áp dụng công nghệ đốt rác phát điện hiện đại. Nhựa thải được đốt ở nhiệt độ cao trong điều kiện kiểm soát chặt chẽ, tạo ra hơi nước vận hành tua-bin phát điện. Nguồn điện sinh ra từ quá trình này được cung cấp cho hàng nghìn hộ dân, trong khi khí thải được xử lý qua hệ thống lọc đa tầng nhằm giảm thiểu ô nhiễm. Phần tro xỉ còn lại sau đốt sẽ được tận dụng trong xây dựng cơ sở hạ tầng.
Điều đáng chú ý là nhờ vào hiệu quả của hệ thống này, Thụy Điển thậm chí còn nhập khẩu rác từ các quốc gia châu Âu khác để duy trì hoạt động cho các nhà máy. Chính sách khuyến khích phân loại rác từ hộ gia đình, cộng với sự đầu tư lâu dài vào công nghệ Waste-to-Energy (WtE) đã giúp Thụy Điển xây dựng một mô hình xử lý rác bền vững và gần như không còn phụ thuộc vào các bãi chôn lấp.
Hà Lan – sáng tạo từ vật liệu nhựa tái chế
Hà Lan không chỉ nổi tiếng với hệ thống đê điều và xe đạp mà còn gây ấn tượng mạnh với các ý tưởng xử lý rác nhựa độc đáo. Một trong những sáng kiến đột phá nhất là dự án PlasticRoad – loại đường giao thông làm từ nhựa tái chế.
PlasticRoad được thiết kế dưới dạng các mô-đun lắp ghép sẵn, có cấu trúc rỗng bên trong để thoát nước, chống ngập và giảm tải cho hệ thống cống thoát. Bề mặt các đoạn đường này vẫn đảm bảo độ bám và độ bền cao, trong khi nguyên liệu sản xuất hoàn toàn từ nhựa thải – chủ yếu là bao bì, vỏ chai và hộp nhựa sau sử dụng. Theo ước tính, mỗi kilomet đường PlasticRoad có thể tái sử dụng hàng trăm nghìn đơn vị nhựa đã qua sử dụng, góp phần giảm đáng kể lượng rác nhựa ra môi trường.
Không chỉ dừng lại ở vật liệu hạ tầng, Hà Lan còn ứng dụng trí tuệ nhân tạo và robot vào hệ thống phân loại rác. Tại các cơ sở tái chế, những cánh tay robot được trang bị cảm biến và công nghệ nhận diện hình ảnh có khả năng phân biệt các loại nhựa khác nhau chỉ trong tích tắc. Nhờ AI, các robot này có thể học hỏi và nâng cao độ chính xác theo thời gian, giúp phân loại rác nhanh hơn, chính xác hơn và giảm bớt gánh nặng cho con người.
Đức – hình mẫu của nền kinh tế tuần hoàn
Nổi tiếng với sự quy củ và khoa học trong mọi lĩnh vực, Đức đã sớm xây dựng một hệ sinh thái xử lý rác thải nhựa hiệu quả dựa trên nguyên tắc kinh tế tuần hoàn. Người dân Đức tuân thủ chặt chẽ hệ thống phân loại rác tại nguồn với nhiều màu thùng khác nhau, trong đó thùng màu vàng dành riêng cho các loại bao bì nhựa.
Với sự phân loại rõ ràng từ đầu, các cơ sở tái chế có thể xử lý nhựa dễ dàng hơn, góp phần đưa tỷ lệ tái chế rác nhựa của Đức lên đến gần 60% – một con số ấn tượng hàng đầu châu Âu, nhưng đó chưa phải là tất cả.
Trong những năm gần đây, Đức tập trung vào phát triển công nghệ nhiệt phân (pyrolysis) – phương pháp phân hủy rác nhựa trong điều kiện yếm khí ở nhiệt độ cao để thu lại dầu nhựa. Công nghệ này đặc biệt hữu ích với các loại nhựa khó tái chế thông thường như nhựa hỗn hợp, nhựa bẩn hoặc đã bị nhiễm hóa chất. Dầu thu được sau nhiệt phân có thể tái sử dụng làm nhiên liệu hoặc nguyên liệu đầu vào trong ngành công nghiệp hóa dầu, tạo nên một vòng tuần hoàn khép kín đầy tiềm năng.
Sự kết hợp giữa ý thức người dân, hệ thống phân loại hiệu quả và đầu tư vào công nghệ cao giúp Đức trở thành hình mẫu trong xử lý rác nhựa và xây dựng nền kinh tế không rác thải.
Singapore – tối ưu hóa công nghệ nhà máy đốt rác thải
Là một quốc gia nhỏ bé về diện tích, Singapore không có nhiều không gian để xây dựng các bãi chôn lấp. Vì vậy, từ rất sớm, nước này đã lựa chọn con đường công nghệ để xử lý rác thải, trong đó rác nhựa là một thành phần được đặc biệt chú trọng.
Tuas South Incineration Plant – nhà máy đốt rác lớn nhất Singapore – mỗi ngày xử lý hàng nghìn tấn rác thải hỗn hợp, trong đó có lượng lớn nhựa. Nhà máy không yêu cầu người dân phải phân loại rác chi tiết, nhờ vào các hệ thống lọc và xử lý hiện đại. Quá trình đốt không chỉ giúp giảm khối lượng rác đến 90%, mà còn tạo ra điện năng phục vụ sinh hoạt, khí thải được xử lý qua các tầng lọc bụi, hấp thụ khí độc và kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo không gây ô nhiễm không khí.
Bên cạnh công nghệ đốt, Singapore còn đầu tư vào nghiên cứu tái chế rác nhựa thành vật liệu xây dựng. Các loại nhựa đã qua sử dụng được xử lý, nghiền nhỏ và trộn với xi măng để sản xuất gạch không nung, gạch lót đường hoặc tấm cách nhiệt. Giải pháp này vừa giải quyết vấn đề rác thải vừa đóng góp vào việc phát triển các công trình xây dựng bền vững, phục vụ mục tiêu quốc gia thông minh và xanh của Singapore.
Công nghệ hiện đại + ý thức cộng đồng = tương lai bền vững
Mỗi quốc gia có những cách tiếp cận riêng trong việc xử lý rác thải nhựa. Thụy Điển chọn giải pháp đốt phát điện, Hà Lan biến rác thành đường giao thông, Đức tập trung vào tái chế hóa học và phân loại nguồn, còn Singapore kết hợp giữa đốt rác hiện đại và tái chế thành vật liệu xây dựng. Dù phương pháp khác nhau, điểm chung của họ là sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại, chính sách đồng bộ và ý thức cao của cộng đồng.
Với Việt Nam, trong bối cảnh ô nhiễm nhựa ngày càng trầm trọng, việc học hỏi từ những mô hình này là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, để tạo ra thay đổi thực sự, chúng ta cần bắt đầu từ những hành động nhỏ: giảm sử dụng nhựa một lần, phân loại rác tại nguồn và nâng cao nhận thức của thế hệ trẻ về môi trường.
Tại Toony Kids, chúng tôi tin rằng thay đổi sẽ bắt đầu từ nhận thức. Thông qua các sản phẩm đồ chơi tái chế thân thiện môi trường, Toony Kids mong muốn cùng ba mẹ giáo dục trẻ về tình yêu thiên nhiên và ý thức bảo vệ hành tinh – nơi mà từng món đồ chơi không chỉ mang đến niềm vui mà còn gửi gắm một thông điệp xanh.
